വൈദേശിക ശക്തികൾക്ക് പെട്ടെന്ന് മനസ്സിലാക്കാൻ സാധിക്കാത്ത അഫ്ഗാൻ ഭൂപ്രകൃതി നന്നായി അറിയാവുന്ന, അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകൾ എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന പോരാളികളുടെ സഹായത്തോടെയാണ് യു.എസ്.എസ്.ആറി.നെ പരാജയപ്പെടുത്താൻ അമേരിക്കക്കു സാധിച്ചത്. അമേരിക്കൻ പോപ്പുലർ കൾച്ചറിലടക്കം ആഘോഷിക്കപ്പെട്ട പദമാണ് അഫ്ഗാൻ ജിഹാദ്. റാംബോ പോലുള്ള ഹോളിവുഡ് സിനിമകളിലും അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകളെ പോസിറ്റീവ് ആയി ചിത്രീകരിക്കുന്ന സാഹചര്യം പോലും അമേരിക്ക രൂപപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.
ഭാഗം -1 | അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ അധികാര മത്സരങ്ങൾ!
ലോക പ്രശസ്ത ഫോട്ടോഗ്രാഫർ ഡാനിഷ് സിദ്ദീഖിയുടെ കൊല്ലപ്പെട്ടപ്പോൾ, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മരണത്തിൽ അനുശോചിച്ചുകൊണ്ട് ഒട്ടുമിക്ക രാഷ്ട്ര നേതാക്കളും പ്രസ്താവന ഇറക്കിയിരുന്നു. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇന്ത്യയിലും വളരെ വിശദമായ ചർച്ച താലിബാനെ കുറിച്ച് നടക്കുകയുണ്ടായി. താലിബാന്റെ പുതിയ വളർച്ച, അതുണ്ടാക്കുന്ന ഭവിഷ്യത്തുകൾ, താലിബാൻ രൂപീകരണത്തിന് കാരണമായ പശ്ചാത്തലങ്ങൾ, ഏകദേശം 20 വർഷമായി
അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ അധിനിവേശം നടത്തി അവരുടെ ആഭ്യന്തര രാഷ്ട്രീയത്തിൽ ഇടപെട്ട്‌, അവിടെ നിലയുറപ്പിച്ചിരുന്ന അമേരിക്കയുടെ സൈനിക പിന്മാറ്റത്തെ കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾ തുടങ്ങിയവ ഈ സാഹചര്യത്തിൽ സജീവമായി.
ഇസ്ലാമിൻ്റെ ചരിത്ര വേരുകൾ
അഫ്ഗാനിലെ ഇസ്ലാമിൻ്റെ ചരിത്രം പറയാതെ താലിബാനെക്കുറിച്ച് എഴുതാനാകില്ല. ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ തന്നെ അഫ്ഗാൻ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഇസ്ലാമിക വ്യാപനം നടന്നിരുന്നു. അബൂ മുസ്ലിം ഖുറാസാനി പോലുള്ള പ്രമുഖരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ മുസ്ലിം ഭരണകൂടങ്ങൾക്ക് ഇവിടെ ശക്തമായ സ്വാധീനം ചെലുത്താനും കഴിഞ്ഞിരുന്നു.
അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്ന ഗോത്രവർഗ്ഗ പശ്ചാത്തലവും അവരിലേക്ക് എത്തിയ ഇസ്ലാമിക ആദർശവും കൂടി മിശ്രിതമായ സാമൂഹിക രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യമാണ് അഫ്ഗാന്റെ പാരമ്പര്യം എന്ന് പറയാം. ധാരാളം മുസലിം രാജവംശങ്ങൾ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ ഭരിച്ചിട്ടുണ്ട്. അമീർ തൈമൂർ, സഫവികൾ, ഉഥ്മാനികൾ അടക്കമുള്ള വൻശക്തികളുടെ ഭരണത്തിനു കീഴിൽ ഈ പ്രദേശങ്ങളും വന്നിട്ടുണ്ട്. കൂടാതെ സഫാരികൾ, സാമാനികൾ, ഗസ്നവികൾ, ഗൂരികൾ, മുഗളർ, ഹൊതാകികൾ, ദുർറാനി സാമ്രാജ്യം തുടങ്ങിയ സ്വതന്ത്ര മുസ്ലീം ഭരണകൂടങ്ങളും ഇവിടെ രൂപപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യപാദത്തിൽ ബ്രിട്ടീഷ് – റഷ്യൻ സാമ്രാജ്യങ്ങളും അഫ്ഗാൻ പ്രദേശങ്ങളെ കൈപ്പിടിയിലൊതുക്കാൻ ശ്രമിച്ചിരുന്നു. അമാനുല്ലാഖാൻ, നാദിർ ഷാഹ്, സഹീർ ഷാ, മുഹമ്മദ് ദാവൂദ് ഖാൻ തുടങ്ങിയവരും വ്യത്യസ്ത കാലങ്ങളിൽ അഫ്ഗാൻ ഭരിച്ചിട്ടുണ്ട്. നൂർ മുഹമ്മദ് തറക്കി, ഹഫീസുല്ലാഹ് അമീൻ ബബ്റക് കാർമൽ, മുഹമ്മദ് നജീബുല്ലാഹ് എന്നിവരും സോവിയറ്റു യൂണിയന്റെ പിന്തുണയോടെ കമ്യൂണിസ്റ്റ് ഭരണവും അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ ആധുനിക ചരിത്രത്തിന്റെ സുപ്രധാന ഘട്ടങ്ങളാണ്.
ഗോത്രവർഗ വ്യവസ്ഥയാണ് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ സാമൂഹിക രാഷ്ട്രീയ ഘടകം. പഷ്തൂണുകൾ, താജിക്കുകൾ, തുർക്കുമനുകൾ, ഹസാരകൾ തുടങ്ങിയ നിരവധി ഗോത്രവർഗ്ഗക്കാരുടെ സാന്നിധ്യം അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ വളർച്ചക്കും തളർച്ചക്കും കാരണമായിട്ടുണ്ട്. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് അമേരിക്ക- യു.എസ്.എസ്.ആർ ശക്തികളുടെ ശീതയുദ്ധം അഫ്ഗാൻ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ കൂടുതൽ ദൃശ്യമാവുന്നത്. സ്വാഭാവികമായും അമേരിക്കയുടെ പ്രാദേശിക- ഭൗമ രാഷ്ട്രീയത്തിൻ്റെ താത്പര്യങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുകയെന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടുകൂടി യു.എസ്.എസ്.ആറിനെ ഇല്ലാതാക്കുക എന്നത് അവരുടെ അന്താരാഷ്ട നയത്തിന്റെ ഭാഗം കൂടിയായിരുന്നു. അതിൻ്റെ ഭാഗമായി കാണ്ഡഹാർ, കാബൂൾ, പഞ്ചശീല അടക്കമുള്ള വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ അധികാരവും ശക്തിയും സ്വാധീനവുമുണ്ടായിരുന്ന, ഗോത്രവർഗ്ഗക്കാരായ നിരവധി അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകൾക്ക് അമേരിക്ക ശക്തമായ ഒരു നയതന്ത്ര – ആയുധ സഹായം ഒരുക്കി കൊടുക്കുന്നുണ്ട്.
അമേരിക്കൻ സ്വാധീനം
ഈ സാഹചര്യത്തിലൂടെയാണ് അമേരിക്കയുടെ ശക്തമായ സ്വാധീനം അഫ്ഗാൻ മണ്ണിൽ ഉണ്ടാകുന്നത്. പാകിസ്ഥാൻ – അഫ്ഗാൻ അതിർത്തികളിൽ വെച്ചാണ് ഇത്തരം ബന്ധങ്ങൾ രൂപപ്പെടുന്നത്. വൈദേശിക ശക്തികൾക്ക് പെട്ടെന്ന് മനസ്സിലാക്കാൻ സാധിക്കാത്ത അഫ്ഗാൻ ഭൂപ്രകൃതി നന്നായി അറിയാവുന്ന, അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകൾ എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന പോരാളികളുടെ സഹായത്തോടെയാണ് യു.എസ്.എസ്.ആറി.നെ പരാജയപ്പെടുത്താൻ അമേരിക്കക്കു സാധിച്ചത്. അമേരിക്കൻ പോപ്പുലർ കൾച്ചറിലടക്കം ആഘോഷിക്കപ്പെട്ട പദമാണ് അഫ്ഗാൻ ജിഹാദ്. റാംബോ പോലുള്ള ഹോളിവുഡ് സിനിമകളിലും അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകളെ പോസിറ്റീവ് ആയി ചിത്രീകരിക്കുന്ന സാഹചര്യം പോലും അമേരിക്ക രൂപപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. 
കമ്യൂണിസ്റ്റ് ആശയങ്ങളെ ചെറുക്കുക, തങ്ങളുടെ ദേശത്ത് അനധികൃതമായി അധികാരം ചെലുത്തുന്നവരെ പരാജയപ്പെടുത്തുക എന്നതായിരുന്നു അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകളുടെ ലക്ഷ്യം. ഇക്കാരണത്താൽ തന്നെ പാകിസ്ഥാൻ, ഒമാൻ, തുർക്കി, ഇറാൻ, ഇറാഖ് തുടങ്ങിയ വിവിധ രാഷ്ട്രങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള കമ്യൂണിസ്റ്റ് വിരുദ്ധ വികാരമുള്ള യുവാക്കളെല്ലാം ഈ സഖ്യത്തിൽ അണിചേർന്നിരുന്നു. അഫ്ഗാനികളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ മോഹത്തെ സോവിയറ്റു വിരുദ്ധ നിലപാടിനായി അമേരിക്ക ഉപയോഗപെടുത്തുകയാണ് ഉണ്ടായത്.
അധികാര മത്സരങ്ങൾ!
1992 ഏപ്രിൽ 16ന് നജീബുല്ലയെ താഴെ ഇറക്കുകയും അദ്ദേഹത്തെ വധിക്കുകയും ചെയ്തതോടെ അഫ്ഗാനികളുടെ അധികാര മത്സരം ആരംഭിക്കുകയുണ്ടായി. ജംഇയത്തെ ഇസ്ലാമി നേതാവ് ബുർഹാനുദ്ധീൻ റബ്ബാനി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മിലിട്ടറി കമാൻഡർ പഞ്ചഷീറിലെ സിംഹം എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന അഹ്മദ് ഷാ മസൂദിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ചില ഭാഗങ്ങളൊക്കെ അഫ്ഗാൻ ജിഹാദിന്റെ ഭാഗമായി കീഴടക്കിയിരുന്നു. തുർക്കുമൻ ഉസ്ബക്ക് ഗോത്രവർഗക്കാരുമായുള്ള അഹ്‌മദ്‌ഷാ മസൂദിന്റെ ബന്ധങ്ങളിലൂടെ അധികാരം വ്യാപിപ്പിക്കാൻ താജിക്ക് ഗോത്രവർഗക്കാരനായ ബുർഹാനുദ്ദീൻ റബ്ബാനിക്ക് കഴിഞ്ഞു. ഹിസ്‌ബേ ഇസ്‌ലാമിയുടെ നേതാവ് ഗുൽബുദ്ദീൻ ഹിക്മതിയാർ പഷ്ത്തൂൺ വിഭാഗത്തിന്റെ ഇടയിൽ ജനകീയനായ ഇസ്ലാമിക പണ്ഡിതനാണ്.
ജംഇയത്തെ ഇസ്ലാമി സഥാപകൻ, ആധുനിക ആഫ്ഗാനി ഇസ്ലാമിക നവജാഗരണത്തിന് നേതൃത്വം നൽകിയ ഗുലാം മുഹമ്മദ് നിയാസിയുടെ ശിഷ്യരാണ് റബ്ബാനിയും ഹിക് മക്തിയാറും. സ്വാഭാവികമായും പഷ്ത്തൂൺ വിഭാഗത്തിന്റെ പിന്തുണ ഹിക്മതിയാറിനും താജിക്, തുർക്കുമെൻ, ഉസ്ബെക്ക് ഗോത്രക്കാരുടെ പിന്തുണ റബ്ബാനിക്കും ലഭിച്ചതോടെ ഗോത്ര വിഭാഗീയതയും സംഘടനകൾ തമ്മിലുള്ള അഭിപ്രായവ്യത്യാസവും അഫ്ഗാനിലെ രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യം സംഘർഷഭരിതമാക്കി. കൂടാതെ അഫ്ഗാൻ ജിഹാദിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ സോവിയറ്റ് സൈന്യത്തെ പരാജയപ്പെടുത്തി ആ ഭാഗങ്ങൾ കീഴടക്കിയ അഹ്മദ് ഷാ മസ്ഊദ് പിന്നീട് യു. എസ്. എസ്. ആറുമായുള്ള ഒരു ചർച്ചയുടെ ഭാഗമായി ചില റോഡുകൾ സോവിയറ്റ് സൈന്യത്തിന് കടന്നുപോകാൻ അവസരമൊരുക്കിയതും അതിനെ ബുർഹാനുദ്ദീൻ റബ്ബാനി പിന്തുണച്ചതും അവർ തമ്മിലുള്ള വിഭാഗീയതക്ക് ആക്കം കൂട്ടി. അവസരവാദിയായ യുദ്ധപ്രഭുവും ജൻ ബിശെ – മില്ലി ഇസ്ലാമി എന്ന സംഘടനയുടെ സ്ഥാപകനുമായ അബ്ദുൽ റഷീദ് ദോസ്തമിന്റെ നയനിലപാടുകളും അഫ്ഗാൻ ജിഹാദാനന്തര രാഷ്ട്രീയ പശ്ചാത്തലത്തെ കൂടുതൽ സങ്കീർണമാക്കി മാറ്റി. ഈ രാഷ്ട്രീയ അസന്നിഗ്ധതകളാണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ താലിബാനിന്റെ ഉദയത്തിലേക്കു നയിച്ചത്.
